Overliv med særpreg

Dette overlivet av raudt ullstoff har eit påskøytt stykke i livet og i sidene. Stykket nede er  sydd på med maskin på1960-talet, medan livet elles er handsydd. Brei rygg. Langs hals, framkantar og ermehol er det mønstra band, med breie sølvkniplingar innanfor. Band og knipling går saman under ermane, i motsetnad til på eldre overliv. Sølvkniplingar var vanleg på eldre, korte overliv, men kunne også bli brukt på nasjonaldraktliv.  V-forma halsringing er ikkje typisk. Fôr av ubleika lerret. Trykknappar til feste for stakk. Framme er det sydd på tre store maljer til snøring, desse er av nyare type. Overlivet verkar omsydd ein eller fleire gonger. Kan det vera ein type "nasjonalliv"? Uansett kunne dette staselege overlivet truleg hatt ein mangslungen historie å fortelja! 

Silkesjal - ein viktig del av folkedrakta

Silkesjal var ein viktig del av folkedrakta. Dette flotte silkesjalet måler 63 x 65 cm og har rutemønster i svart og to lilla nyansar, innramma av grøne, smale striper. Stiliserte blomemotiv inni rutene. Silketørkle gjekk mykje ut or bruk då det vart slutt med den gamle folkedrakta, men kan gjerne takast i bruk til bunad i dag! Til mange rekonstruerte bunader høyrer det med silkesjal.

Bringeklut med bord oppe, eldre type

Bringekluten har ei korsstyngsbord på lin eller tidleg stramei der eit symmetrisk, stilisert blomemotiv i lilla, raudt, grønt, kvitt og gult dannar hovudmotivet. Raude korsstyng i botnen. Ei tagga bord i klostersaum øverst. Metallband mellom broderiet og det grøne feltet av linstoff i midten. Sidefelt av lillamønstra bomullsstoff, rosamønstra flanell nede. Svart fløyelsband med rosemønster øverst. Bringekluten er montert på eit bakstykke av kvitt lerret eller liknande. Alt er handsydd. Denne bringekluten er av den tidlege typen, med litt brei bord oppe. Eigar: Bergen Museum. Foto: Britt K Rage.

Forseggjort og godt bevart bringeklut

Forseggjort og godt bevart bringeklut. Tidlegaste eigar skal vera fødd i 1849. Broderiet er i  klostersaum på linstoff, med ullgarn i klare, skarpe fargar; raudt, blått, grønt, kvitt, gult og lilla. Kvite felt er brodert. Garnet er truleg anilinfarga; frå 1800 vart det mogleg å kjøpa importerte fargestoff som dei nye anilinfargane. Farging med planter var likevel fremleis stort sett einerådande. Kan vera brodert med Zephyr-garn, som er farga med syntetiske fargestoff. Motiv er åttebladsroser og stjerner, bord oppe med romber og Andreaskors i kombinasjon. Broderiet er omkransa av to typar småmønstra, trykt bomullstoff i gammalrosa og kvitt. Svart fløyelsband med blomemotiv, samt kroklisser øverst. Bringekluten er montert for hand, og at det er brodert på linstoff tyder også på datering før 1870, då strameien kom. Likevel har bringekluten eit moderne preg! Eigar: Bergen Museum. Foto: Britt K Rage.

Gammal bringeklut med perlenett

Staseleg bringeklut med stort pernenett montert på raudt ullstoff. Perlenettet er truleg tredd på tvers med ei nål, start øverst. Kvite, grøne, oker og blå perler. Motiv er Andreaskors og romber i rutemønster. Grøn, slitt kvaring øverst, med strie under og sølvknipling over. Bringekluten har avrunda form og det er sydd med leggsaum over ein blå ulltråd rundt det raude ullstoffet. Baksidestoffet av grønbrunt ullstoff er kasta over med blå tråd. - Bringekluten har eldre preg. Fyrste kjende eigar skal vera fødd i 1848. Både mønster og teknikk er mykje brukt i heile Hordaland, men fargane kan variera. I tillegg er dette ein sølvbordebringeklut, med knipla sølvborde på kvaren. Dette kan vera ein rituell dekor, brukt i trulovingstida - sølvborda kunne bli fjerna etterpå og bringekluten brukt på vanleg måte. Men denne er i alle fall blitt bevart! Eigar: Bergen Museum. Foto: Britt K Rage.

Bok om bringeklutar

Denne flotte boka om bringeklutar frå Smøyg forlag kom i posten hin dagen. Forfattar er Heidi Fossnes, redaktør for Magasinet Bunad, som også har gitt ut fleire bøker relatert til folkedrakt og bunad. Boka er rikt illustrert med foto og også med ein del instruksjonar. Femten sider omhandler bringeklutar frå Tysnes! Så til de som lurer på noko om bringeklutar: Dette er eit skattkammer!!

Velbrukt gammal bringeklut!

Dette har nok vore ein staseleg bringeklut til den gamle draktskikken med korte overliv, rundt 1850 eller før. Dessverre er den blitt mykje øydelagt, truleg av små gnagarar. Bringekluten har perlenett i kvitt, svart, grønt og oker og er montert på eit raudt plysjliknande stoff. Motiv er ei stor åttebladsrose inni ein rombe av kvite perler, svarte ytterst. Restar etter ein to cm brei blomstrete kvaring. Mellom kvaring og perlenett er det ein gull- eller sølvknipling. Bringekluten måler ca 27,5 x 22 cm og er montert for hand på ullstoff med mørkeblå striper. Det stripete ullstoffet kan vera same type stoff som tidlegare vart brukt i arbeidsklede i Holland, det kan tyda på import av stoffet.  Uansett må denne bringeklutan vera svært gammal.

Langt overliv med ringar til snøring

Typisk langt koneoverliv frå slutten av 1800-talet, men med tre par ringar til snøring. Slike ringar var mest brukt på tidlegare korte overliv. Stoff er tynt ullstoff/klede. Fôr (av ubleika lerret) og liv er sydd saman i lag med maskin på skuldrar og i ryggen. Fôret er bretta over på retta nede. Vidde rundt livet er 65 cm, rygghøgde er 39 cm. Sidesaumane er trekt bakover slik at ryggbreidda nede berre er 9 cm. Lukka med hekte/malje i livet. Overlivet er kanta med svarte band med rosemønster og smale metallband. Smale band under ermane og nede framme. Dette var ikkje berre for å spara på dei breie banda, men også mote.

Grønt overliv med perlerad

Dette grøne konelivet er typisk frå siste del av folkedraktperioden på slutten av 1800-talet, før kjolemote og "nasjonalen" tok over. Overlivet har ein liten valk av brunruta bomullsstoff, dette er ein rest etter store valkar som vart brukt på korte overliv til omlag midt på 1800-talet. Fôr av lysbrunt, glansa bomullsstoff. Fôr og liv sydd er saman kvar for seg, truleg med maskin. Raudruta skoning langs delar av hals/framme. Vidde rundt livet er 69 cm, rygghøgde er 37 cm. hø rygg 37 cm. Lukka med tre par hekter/maljer i livet. Sidesaumane er trekt bakover slik at ryggbreidda i livet berre er 10 cm. Overlivet er kanta med svarte silkeband med rosemønster og taggerad av kvite perler innanfor. Forseggjort overliv med fin handsaum av band og perlerad.

Bringeklut brodert på lin

Denne klassiske bringekluten måler 26 cm x  27 cm. Dekor av ullbroderi: Smøyg på lin i fargane raudt, grønt, blått og lilla. Geometriske former. Kvite korssting som dannar mange små krossar. Også kvite korssting rundt dei tre rombene med blå Andreaskors av korssting og gyldne perler inni. Kvit perlerad mot det svarte midtfeltet. Raudrosa mønstrete sidefelt som går litt over på baksida. Øverst er det eit svart fløyelsband med rosemønster. Ein fin detalj er ein liten småblomstra kvaring øvst bak på bringekluten. Bakstykke av brunt bomullsstoff i fiskebeinsmønster med striper. Bringekluten kan vera montert for hand. At det også er brodert på lin og ikkje stramei (som kom rundt 1870) kan tyda på at dette er ein tidleg bringeklut med bord oppe.

Detalj av bord oppe

Det er ein saum eller reparasjon midt på det stripete bakstykket 

Brudgomssokkar frå 1860

Desse flotte herresokkkane er strikka i tynt ullgarn. Øverst har sokkane eit glattstrikka felt i lysgrått, deretter striper i blått og brunt. Hæl og tå er igjen einsfarga grå. Dette skal vera brudgomssokkar frå 1860, truleg frå Onarheim. At dei er lite brukt og tekne godt vare på kan også tyda på høgtidsbruk.

Tysneshuve for ugift kvinne

Huva er av svart ullstoff. Eit lilla silkeband langs andletopninga markerer at dette er ei huve for ugift kvinne. Truleg har det også høyrt eit langt lilla silkeband til huva, dette vart lagt over framkanten og knytt i nakken. Også små knyteband bak for å regulera vidda. Den kvite kanten langs framkanten (som kunne takast av og vaskast) skal ikkje ha vore brukt til kvardags, berre til best. Fôr av naturfarga lin eller bomull. Tysneshuva vart også kalla lurahuve.

Bringeklut med stråperlebord

Nydeleg bringeklut med perlebroderi på raudt ullstoff: Kvite og blå stråperler, store gullperler og kvite, blå og oker perler. Motiv er åttebladsroser og greske kors. Øverst har bringekluten eit svart fløyelsband med rosemotiv (som ein finn att på mange bringeklutar) med ein gullknipling over. Sjeldant midtfelt av svartbrun fløyel med diagonale ruter. Bringekluten måler 24,5 x 24,5 cm, det raude feltet er sju cm høgt. Lilla stripete og blårutete sidekantar, det blårutete held fram på halve bakstykket. Resten av bakstykket er eit mørkt stoff med mønster i. Bringekluten har innlegg av papp under perlebroderiet og er montert for hand.

Detalj av perlebrodert bord

Det er brukt to ulike stoff til baksidestoff

Vove band

Fint vove band som kan ha vore del av ei stakkalinning. Mål: 32 x 3,6 cm. Det er vevd med rustraudt, blågrønt, svart og okergult tynt ullgarn, samt ubleika bomullsgarn eller hamp langs kanten. Motiv er Andreaskors og romber - det ein også kallar "kross og kringle". Bandet eller linninga ser brukt ut, det kan tyda på at det er spretta av eit plagg som kan ha blitt brukt til andre formål. 

Stakkalinning

Linninga er 3,7 cm brei og 67 cm lang og har eit endestykke på 5 cm, dette kan vera sett på seinare.  Det er vove med svart, blått og raudt tynt ullgarn, samt ein kant av brunt (truleg) bommullsgarn og ei gul rand. Motiv er Andreaskors og romber. Linninga ser brukt ut (men ikkje slitt) og  kan vera spretta av ein stakk som kan ha blitt brukt til andre formål eller omsaum. Vevd linning var, i tillegg til å ha den funksjonen å halda stakken saman, også eit dekorativt element på drakta. Truleg vart det ikkje brukt forkle kombinert med slik stakkalinning.